Protein Katlanması Problemi

DNA malum. Hücrenin çekirdeğindeki genetik kod. Mesela insanda 46 kromozom vardır. Bu kromozomlarda içinde bütün vücudun bilgisini taşıyan gen zincirleri vardır. Tek hücredeki zincir açıldığında üç metre boy. Üç milyar adet AGSTASTTAS şeklinde kod.

İşin bu kısmı 1953’de çözüldü. Hücrede 22 farklı tipte amino asitten DNA’daki koda göre bir protein zinciri oluşturuluyor. Amino asitleri tesbih halkaları, zinciri de tesbih gibi düşünebiliriz.

İşin ince noktası bu düz zincir sonra kıvrılmaya başlıyor ve bir şekle giriyor. İşte o girdiği şekil sayesinde işini yapıyor. Nedir işi? En üst katmanda karaciğer, akciğer, böbrek vs.

Bunu şöyle somutlaştıralım. Lego firması var malum. Legonun şöyle bir ürün çıkardığını düşünün. 22 adet parça var. Bunlar birbirine eklenerek uzun zincirler oluşturuluyor. Lego sırlı bir iş yapmış. Siz bir kağıttaki sıraya göre bu parçalarla zinciri oluşturduktan sonra yere bırakıyorsunuz, bir dakika sonra zincir kıvrılmaya başlıyor ve ortaya kamyon çıkıyor. Başka bir sıraya göre dizerseniz kıvrılıp birbirine geçerek traktör ortaya çıkıyor.

Bir zincir nasıl kıvrılıp özel bir şekle girer? Ken Dill’in ifadesi ile üstelik bunu rüzgarda bisiklet süren biri gibi, sıvı içindeki hareketlere karşı mücadele ederek yapıyor. Dış etkilere rağmen net hedefe doğru kıvrılıyor. Ne şekle gireceğini bilen bir zincir.

Derinlemesine düşününce bu korkunç bir olaydır.

Soru şudur. Neden evren basitlik üzerine değil de içine girdikçe sonu gelmeyip daha da çoğalan ve karmaşıklaşan sonsuzluk mertebesinde bilgi üzerine kurulu.

Ve neden bizim bu karmaşıklığı görüp algılayabilen bir beyin yapımız var? Ve neden dünya gezegeni üzerinde yaşayan milyonlarca türden sadece bizim?

ayrı sayfada aç